Osmanlı Devletinde İstanbul’un fethinden, bugüne kadar, cuma namazının kılınmadığı, ezan sesinin duyulmadığı bir tek gün dahi olmadı. Hatta işgal günlerinde…
Neler Okuyacaksınız? →
Osmanlı’da Ezanların Sustuğu Tek Gün
Osmanlı Devlet’inde Pasarofça antlaşmasından sonra, Patrona Halil İsyanına kadar ki 12 yıllık dönem, Devlet-i Aliyye de Lale Devri olarak anılır. Dönemin en önemli olaylarına kısacak değinecek olursak bu döneme kültür, edebiyat ve sanat alanındaki gelişmeler ve teknik alanda Avrupa’dan alınan yenilikler damga vurmuştur. Tarihe geçen ve Devlet-i Aliyye ‘de bir devri kapatan meşhur ayaklanma işte böyle bir ortamda başladı. Bayezid Hamamı’nın telláklarından Patrona Halil‘in önderliğinde sokağa dökülenler birkaç dakika içinde kendilerine binlerce destekçi buldular. Tüm bunlar yaşanırken saray, olup bitenin henüz farkında değildi ama isyancılar da ne yapacaklarına henüz karar vermemişlerdi. Halil ile yeniçeriler arasındaki ilk ciddi görüşme, sokağa dökülmelerinin ikinci gününde yapıldı. İşte tam bu sırada, ortaya ‘Deli İbrahim‘ adında bir softa çıktı. Patrona Halil ile yeniçeri ağalarının önüne geldi ve ‘Mübarek bir davaya kalktınız. Zalimlerden hesap soruyorsunuz. Böyle büyük bir günde ezan okunmaz, namaz kılınmaz‘ dedi.
İstanbul’da Ezan Okunmayan Tek Gün
Deli İbrahim’in fetvasıyla, o gün camiler ve mescitler kapatıldı, ezan okunması ve camilere namaz için gelinmesi yasaklandı ve 1730’un 29 Eylül günü, tarihlere ‘İstanbul’da fetihten buyana ezan okunmayan tek gün’ olarak geçti. Yeniçeriler saraya yürüyüp Üçüncü Ahmed‘i tahtından indirdiler. Tahta Birinci Mahmud geçti. Damad İbrahim Paşa önce idam edildi, sonra cesedi parçalandı.
Ayaklanma 29 gün boyunca devam etti. Arnavut Halil’in sebep olduğu isyan bitip, her şey sakinleştikten sonra, Birinci Mahmud İstanbul kadısına bir ferman gönderdi: ‘Sebep olduğu kötü hatıradan dolayı bundan böyle hamamlarda Arnavut tellák çalıştırılmayacaktır‘ buyurdu.. Yeniçeriler tarihleri boyunca defalarca ayaklandılar. Bazen padişahları tahtlarından, bazen da sadrazamları, şeyhülislamları ve vezirleri kellelerinden ettiler.
Patrona Halil Ayaklanması
İsyanların en büyük ve kanlılarından olan, ‘Patrona Halil Ayaklanması‘ da tarihe böyle geçti. Takvimler 29 Eylül 1730‘ü gösteriyordu. Günlerden cumaydı. O gün Osmanlı İmparatorluğu tarihinde bir ilk yaşandı. Çünkü camiler kapatıldı ve ezan okunması da yasaklandı..
